Ο καθένας μας έχει βιώσει δύσκολες ή ακόμα και τραυματικές εμπειρίες στη ζωή του. Είτε πρόκειται για ένα τροχαίο, μια σοβαρή απώλεια, έναν χωρισμό ή ακόμα και μια φυσική καταστροφή, αυτές οι στιγμές αφήνουν ψυχικό αποτύπωμα.
Το ψυχικό τραύμα αποτελεί την εσωτερική αντίδραση του ατόμου σε τέτοια γεγονότα και πολλές φορές οδηγεί σε αγχώδεις διαταραχές, με πιο γνωστή και επίμονη τη Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Το τραύμα δεν είναι απλώς μια μνήμη – είναι μια εμπειρία που συνεχίζει να ζει μέσα μας.
Η κατανόηση του τι είναι το PTSD, πώς εμφανίζεται, τι συμπτώματα έχει και πώς μπορεί να θεραπευτεί, είναι σημαντική όχι μόνο για όσους το βιώνουν αλλά και για το περιβάλλον τους. Με την ενημέρωση, σπάμε τη σιωπή γύρω από το ψυχικό τραύμα και δημιουργούμε χώρο για επούλωση και θεραπεία.
Τι είναι η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD);
Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες είναι μια ψυχική διαταραχή που μπορεί να προκύψει μετά την έκθεση σε ένα ή περισσότερα τραυματικά γεγονότα. Ο ορισμός της περιλαμβάνει την επανειλημμένη, έντονη ψυχική αναβίωση του τραύματος, την αποφυγή καταστάσεων που το θυμίζουν, και την υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος.
Σε ποιες περιπτώσεις εμφανίζεται;
Το PTSD δεν κάνει διακρίσεις. Μπορεί να εμφανιστεί μετά από:
– Τροχαία ατυχήματα
– Σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση
– Απώλεια αγαπημένου προσώπου
– Φυσικές καταστροφές ή πολεμικές συγκρούσεις
– Συναισθηματικά επώδυνους χωρισμούς ή εγκατάλειψη
Δεν είναι απαραίτητο όλοι όσοι βιώνουν ένα τραυματικό γεγονός να αναπτύξουν PTSD. Αυτό εξαρτάται από την μοναδικότητα του ατόμου, το υποστηρικτικό του περιβάλλον και την ικανότητά του να διαχειριστεί την επώδυνη κατάσταση.
Συμπτώματα του PTSD
Η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες δεν εμφανίζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλους, όμως υπάρχουν κοινά χαρακτηριστικά:
– Αναδρομές (flashbacks) και εφιάλτες: Το άτομο “ξαναζεί” έντονα το τραύμα με εικόνες, ήχους, μυρωδιές ή συναισθήματα σαν να συμβαίνει στο παρόν.
– Αποφυγή: Προσπαθεί να αποφύγει καταστάσεις, μέρη, ανθρώπους ή συνομιλίες που σχετίζονται με το γεγονός.
– Συναισθηματικό μούδιασμα: Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που αγαπούσε, νιώθει αποκομμένο από τους άλλους.
– Αυξημένη εγρήγορση: Παρουσιάζει ευερεθιστότητα, προβλήματα ύπνου, υπερβολική προσοχή στους κινδύνους.
– Συνοδές διαταραχές: Συχνά συνυπάρχουν κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή πανικού ή ακόμη και αυτοκαταστροφικές σκέψεις.
Μετατραυματικό Στρες:Αντιμετώπιση και Θεραπεία
Το PTSD μπορεί να αντιμετωπιστεί και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ξεκινήσει κάποιος τη θεραπευτική διαδικασία.
– Υποστήριξη από το περιβάλλον: Η αποδοχή, η κατανόηση και η υπομονή των αγαπημένων προσώπων διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο.
– Ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία: Μέσα από τη θεραπευτική διαδικασία, το άτομο μπορεί να επεξεργαστεί το τραύμα, να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με το παρελθόν και να ξαναβρεί σταδιακά την αίσθηση δύναμης και ελέγχου στη ζωή του.
– Φαρμακευτική αγωγή: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση αντικαταθλιπτικών ή αγχολυτικών φαρμάκων ενισχύει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) στο PTSD
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) αποτελεί μια από τις πιο τεκμηριωμένες και αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της Διαταραχής Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Στην CBT για το PTSD, η θεραπεία επικεντρώνεται στην αναγνώριση και αναδιάρθρωση των αρνητικών γνωστικών προτύπων που διατηρούν ή ενισχύουν τα συμπτώματα του τραύματος, όπως οι υπερβολικές σκέψεις κινδύνου ή ενοχής, οι οποίες συνδέονται με το τραυματικό γεγονός. Μέσω της τεχνικής της έκθεσης, οι ασθενείς εκτίθενται σταδιακά και ελεγχόμενα στις τραυματικές αναμνήσεις, με σκοπό την αποδόμηση των έντονων συναισθημάτων φόβου και άγχους που συνδέονται με αυτές. Η CBT επίσης προάγει την ανάπτυξη στρατηγικών για την διαχείριση της υπερευαισθησίας στο άγχος και της αποφυγής, ενισχύοντας τη συναισθηματική ανθεκτικότητα και την κοινωνική λειτουργικότητα του ατόμου.
Η θεραπεία του PTSD είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο και υπομονή, όμως μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Το PTSD Μετά από Χρόνια
Μια τραυματική εμπειρία δεν ξεθωριάζει πάντα με τον χρόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το PTSD μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και χρόνια μετά το αρχικό συμβάν. Οι αναμνήσεις μπορεί να παραμένουν “κλειδωμένες” μέχρι ένα νέο γεγονός να τις ενεργοποιήσει.
Πολλοί ενήλικες βιώνουν συμπτώματα PTSD από τραύματα της παιδικής ηλικίας. Άλλα άτομα μπορεί να νιώθουν ανεξήγητο άγχος, θυμό ή αποστασιοποίηση, χωρίς να συνδέουν αυτά τα συναισθήματα με κάποιο παλιό τραύμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ψυχοθεραπεία βοηθά να αναδειχθούν οι ρίζες των συναισθημάτων και να ξεκινήσει η θεραπευτική διαδικασία.
Το PTSD δεν είναι αδυναμία. Είναι μια φυσιολογική αντίδραση σε ένα αφύσικο γεγονός. Η κατανόηση, η φροντίδα και η υποστήριξη είναι οι πρώτες κινήσεις προς την ανάρρωση.
Σήμερα, η βοήθεια είναι πιο προσβάσιμη από ποτέ. Στο Εξειδικευμένο Κέντρο Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής MyCounselling, μπορεί κανείς να ξεκινήσει τη θεραπεία είτε δια ζώσης είτε εξ αποστάσεως. Η ψυχοθεραπεία δεν είναι απλώς μια λύση· είναι μια ευκαιρία για ουσιαστική αλλαγή.
